표제지
국문초록
목차
I. 서론 7
II. 연구 자료 및 방법 9
1. 연구자료 9
1) 연구범위와 내용 9
2) 참고문헌 9
2. 연구 방법 11
III. 본론 12
1. 가자(訶子) Terminaliae Fructus, Terminalia Fruit 12
2. 갈근(葛根) Puerariae Radix, Pueraria Root, 갈화(葛花) Puerariae Flos. Pueraria Flower 14
3. 감국(甘菊) Chrysanthemi Flos, Chrysanthemum Flower 15
4. 감송향(甘松香) Nardostrachyos Rhizoma, Nardostachyos Root 16
5. 감초(甘草) Glycyrrhiza Radix et Rhizoma, Licorice 17
6. 개자(芥子) Brassicae Semen, Mustard seed 18
7. 건칠(乾漆) Lacca Sinica Exsiccata, Dried Lacquer 19
8. 검인(芡仁) Euryales Semen, Gordon Seed 20
9. 결명자(決明子) Cassiae Semen, Cassia Seed 21
10. 경천(景天) Sedi Herba, Stringy Stonecrop Herb 22
11. 계심(桂心) Cassiae Cortex Interior, Cinnamom inner Bark, 계지(桂枝) Cinnamomi Ramulus, Cinnamom Twig 23
12. 고량강(高良薑) Alpiniae Officinari Rhizoma, Lesser Galanagal Rhizome 25
13. 고련피(苦楝皮) Meliae Cortex, Szachwan Chinaberry Bark 26
14. 고삼(苦參) Sophorae Radix, Sophora Root 27
15. 고추(苦椒) Capsici Fructus, Capsicum, Chilly Pepper 28
16. 곡기생(槲寄生) Visici Herba, European Mistletoe 29
17. 괄루근(括樓根) Trichosanthis Radix, Trichosanthes Root, 괄루인(括蔞仁) Trichosanthis Semen, Trichosanthes Seed 30
18. 광곽향(廣藿香) Pogostemonis Herba, Cablin Phachoulai Herb 31
19. 괴각(槐角) Sophorae Fructus, Sophora Pod, 괴화(槐花) Sophorae Flos, Sophora Flower 32
20. 구기자(枸杞子) Lycii Fructus, Lycium Fruit, 지골피(地骨皮) Lycii Radicis Cortex, Lycium Root Bark 33
21. 구맥(瞿麥) Dianthi Herba, Lilac Pink Herb 34
22. 구자(韮子) Alli Tuberosi Semen, Tuber Onion Seed 35
23. 구절초(九折草) Chrysanthemi Zawadskii Herba, Sibirio Herb 36
24. 권백(卷柏) Selaginellae Herba, Spike Moss 36
25. 금은화(金銀花) Lonicerae Flos, Lonicera Flower 37
26. 금전초(金錢草) Lysimachiae Herba, Christina Loosestrife Herb 38
27. 급성자(急性子) Impatientis Semen, Garden Balsam Seed 39
28. 길초근(吉草根) Valerianae Radix, Valerian 40
29. 낙석등(絡石藤) Thachelospermi Caulis, Chinese Star Jasmine 41
30. 낭독(狼毒) Euphorbiae Fischerianae Radix, Fischeriana Euphorbia Root 42
31. 내복자(萊菔子) Raphani Semen, Raphanus Seed 44
32. 노로통(路路通) Liquodambaris Fructus, Formosan Gum 45
33. 노회(蘆회) Aloe, Aloe 46
34. 녹제초(鹿蹄草) Pyrolae Herba, Japanese Pyrola 48
35. 누로(漏蘆) Rhapontici Radix, Uniflower Swisscentaury Root 49
36. 다투라(曼陀羅葉) Daturae Folium, Datura Leaf 49
37. 단삼(丹參) Salviae Miltiorrhizae Radix, Salvia Miltiorrhiza Root 52
38. 당귀(當歸) Angelicae Gigantis Radix, Angelica Gigas Root 53
39. 당삼(黨參) Codonopsis Pilosulae Radix, Codonopsis Pilosula Root 55
40. 당약(當藥) Swertiae Herba, Swertia Herb 55
41. 대극(大戟) Euphorbiae Pekinensis Radix, Peking Euphorbia Root 57
42. 대산(大蒜) Allii Bulbus, Garlic 59
43. 산조인(酸棗仁) Zizyphi Semen, Jujube 61
44. 대풍자(大風子) Hydnocarpi Semen, Hydnocarpus Seed 63
45. 대황(大黃) Rhei Radix et Rhizoma, Rhubarb 63
46. 도인(桃仁) Pericae Semen, Peach Kernel 64
47. 독활(獨活) Araliae Continentalis Radix, Aralia Continentalis Root 65
48. 동과자(冬瓜子) Benincasae Semen, Benincasa Seed, 동과피(冬瓜皮) Benincasae Pericarpium, Benincasa Bark 66
49. 동규자(冬葵子) Malvae Semen, Malva Seed 66
50. 디기탈리스엽(洋地黃葉) Digitalis Folium, Digitalis Leaf 68
51. 마발(馬勃) Lashiosphaera, Puff-Ball 69
52. 마치현(馬齒현) Portulacae Herba, Portulaca Herb 69
53. 마편초(馬鞭草) Verbenae Herba, Verbena Herb 71
54. 마황(麻黃) Ephedrae Herba, Ephedra Herb 72
55. 만형자(蔓荊子) Viticis Fructus, Vitex Fruit 75
56. 매괴화(玫瑰花) Rosae Flos, Rosa Flower 76
57. 맥문동(麥門冬) Liriopis Tuber, Liriope Tuber 77
58. 면실자(棉實子) Gossypii Semen, Gossypium Seed 78
59. 모근(茅根) Imperatae Rhizoma, Imperata Rhizome 79
60. 목근피(木槿皮) Hibisici Cortext, Hybiscus Bark 80
61. 목별자(木鼈子) Momordicae Semen, Momordica Seed 82
62. 목적(木賊) Equiseti Herba, Equisetum Herb 83
63. 목통(木通) Akebiae Caulis, Akebia Stem 85
64. 목향(木香) Aucklandiae Radix, Aucklandia Root 86
65. 몰약(沒藥) Myrrba, Myrrh 86
66. 밀몽화(密蒙花) Buddlejae Flos, Buddleja Flower 87
67. 박하(薄荷) Menthae Herba, Mentha Herb 88
68. 반대해(胖大海) Sterculiae Scapfigerae Semen 89
69. 반지련(半枝蓮) Scutellariae Barbatae Herba, Scutellaria Herb 90
70. 방풍(防風) Saposhnikoviae Radix, Saposhnikovia Root 91
71. 백굴채(白屈菜) Chelidon Herba, Chelidonium Herb 91
72. 백단향(白檀香) Santali Albi Lihnum, Sanralum album Bark 92
73. 백두구(白豆구) Amomi Cardamomi Fructus, Round Amomum Fruit 93
74. 백두옹(白頭翁) Pulsatillae Radix, Pulsatilla Root 95
75. 백부자(白附子) Aconiti Koreani Tuber, Aconitum Tuber 95
76. 백선피(白鮮皮) Dictamni Radicis Cortex, Dictamnus Root Bark 96
77. 백자인(柏子仁) Thujae Semen, Thuja Seed 97
78. 백지(白芷) Angelicae Dahuricae Radix, Angelica Dahurica Root 98
79. 백합(百合) Lilii Bulbus, Lilium bulb 100
80. 백화사설초(白花蛇舌草) Oldenlandiae Diffusae Herba, Oldenlandia Diffusa Herb 101
81. 벨라돈나근 Belladonnae Radix, Belladonna Root 102
82. 보골지(補骨脂) Psoraleae Semen, Psoralea Seed 103
83. 보두(寶豆) Strychni Ignatii Semen, Strychnos Ignatii Seed 104
84. 복분자(覆盆子) Rubi Fructus, Rubus Fruit 105
85. 부자(附子) Aconiti Lateralis Radix Preparate, Prepared Aconite 107
86. 비파엽(枇杷葉) Eriobotryae Folium, Eriobotrya Leaf 108
87. 빈랑자(檳子) Arecae Semen, Areca Seed 108
88. 사과락(絲瓜絡) Luffae Fructus Retinervus, Luffa Fruit Vascular Bundle 109
89. 사군자(使君子) Quisqualis Fructus, Quisqualis Fruit 111
90. 사원자(沙苑子) Astragali Semen, Astragalus Seed 111
91. 사인(砂仁) Amomi Fructus, Amomum Fruit 112
92. 샤프란(蕃紅花) Crocus, Saffron 113
93. 사향초(麝香草) Thymi Herba, Thyme 113
94. 산사(山楂) Crataegi Fructus, Hawthorn Fruit 115
95. 산수유(山茱萸) Corni Fructus, Cornus Fruit 116
96. 산약(山藥) Dioscoreae Rhizoma, Dioscorea Rhizome 117
97. 산초(山椒) Zanthoxyli Fructus, Zanthoxylum Peel 119
98. 삼릉(三稜) Sparganii Rhizoma, Sparganium Rhizome 121
99. 상기생(桑寄生) Visci Herba et Loranthi Ramulus, Viscum Herb & Stem, Twig 122
100. 상륙(商陸) Phytolaccae Radix, Phytolaccae Root 122
101. 상백피(桑白皮) Mori Cortex Radicis, Mulberry Root Bark, 상엽(桑葉), Mori Folium, Mulberry Leaf, 상심자(桑椹子), Mulberry Seed, 상지(桑枝), Mori Ramulus, Mulberry Twig 123
102. 생강(生薑) Zingiberis Rhizoma, Raw Ginger 125
103. 서장경(徐長卿) Cynanchi Paniculati Radix, Cynanchum Paniculatum Root 127
104. 석곡(石斛) Dendrobii Herba, Dendrobium Herb 128
105. 석예초(石蕊草) Cladoniae Herba, Cladonia 129
106. 석창포(石菖蒲) Acori Gramineri Rhizoma, Acorus gramineus Rhizome 129
107. 선모(仙茅) Curculiginis Rhizoma, Curculigo Rhizome 131
108. 선복화(旋覆花) Inulae Flos, Inula Flower 132
109. 센나엽 Sennae Folium, Senna Leaf 133
110. 소두구(小豆구) Cardamomi Fructus, Cardamon 135
111. 소목(蘇木) Caesalpiniae Lignum, Sappanwood 135
112. 소합향(蘇合香) Styrax Liquides, Styrax Resin 137
113. 속단(續斷) Dipsaci Radix, Dipsacus Root 138
114. 쇄양(鎖陽) Cynomorill Herba, Cynomorium Herb 139
115. 스코폴리아근(莨탕根) Scopoliae Rhizoma, Scopolia Rhizome, 스코폴리아엽 Scopoliae Folium, Scopolia Leaf 139
116. 스트로판투스 Strophanthi Semen, Strophanthus Seed 140
117. 승마(升麻) Cimicifugae Rhizoma, Cimicifuga Rhizome 141
118. 시호(柴胡) Bupleuri Radix, Bupleurum Root 142
119. 식방풍(植防風) Peucedani Radix, Peucedanum Root 143
120. 석송자(石松子) Lycopodium, Lycopodium Seed, 신근초(伸筋草) Lycopodii Herba, Lycopodium Herb 143
121. 신이(辛夷) Mahnoliae Flos, Magnolia Flower 145
122. 아마인(亞麻仁) Lini Semen, Linseed 145
123. 아선약(阿仙藥) Gambir, Gambir 146
124. 아위(阿魏) Ferulae Resina, Ferula Resin 147
125. 안식향(安息香) Benzoinum, Benzoin 148
126. 애엽(艾葉) Artemisiae Argyi Herba, Artemisia Herb 149
127. 양제근(羊蹄根) Rumecis Radix, Rumex Root 152
128. 어성초(魚腥草) Houttuyniae Herba, Houttuynia Herb 154
129. 여로(藜蘆) Veratri Rhizoma, Veratrum Rhizome & Root 155
130. 연교(連翹) Forsythiae Fructus, Forsythia Fruit 156
131. 연(蓮) Nelumbinis, Nelumbo 156
132. 열당(列當) Orobanchis Herba, Orobanche Herb 158
133. 영실(營實) Rosae Fructus, Rosa Fruit 158
134. 영릉향(零陵香) Lysimachiae Foenum-graeci Herba, Lysimachia Foenum-graeci Herb 159
135. 오가피(五加皮) Acanthopanacis Cortex, Acanthopanax Root Bark 160
136. 와송(瓦松) Orostachys Herba, Orostachys Herb 160
137. 용규(龍葵) 까마중 Solani Nigri Herba, Solanum Herb 161
138. 용담(龍膽) Gentianae scabrae Radix, Gentiana Root and Rhizome 164
139. 용아초(龍牙草) Agrimoniae Herba, Agrimonia Herb 165
140. 우방근(牛蒡根) Arctii Radix, Arctium Root, 우방자(牛蒡子) Arctii Semen, Arctium Fruit 165
141. 우슬(牛膝) Achyranthis Radix, Achyranthes Root 166
142. 욱리인(郁李仁) Pruni Nakaii Semen, Prunus Seed 168
143. 운대자(蕓대子) Brassicae Semen, Brassica Seed 169
144. 울금(鬱金) Curcumae longae Radix, Curcuma Root, 강황(薑黃) Curcumae Longae Rhizoma, Tumeric 170
145. 원지(遠志) Polygalae Radix, Polygala Root 173
146. 위령선(威靈仙) Clematidis Radix, Clematis Root 174
147. 옥죽(玉竹) Polygonati Odorati Rhizoma, Polygonatum Odratumi Rhizome 176
148. 유기노(劉寄奴) Artemisiae Anomalae Herba, Artemisia Anomala Herb 177
149. 유백피(楡白皮) Ulmi Cortex, Ulmus Bark 178
150. 유향(乳香) Olibanum, Boswellia Resin 179
151. 육계(肉桂) Cinnamomi Cortex Spissus, Cinnamon Bark 179
152. 육두구(肉荳구) Myristicae Semen, Nutmeg 180
153. 육종용(肉蓯蓉) Cistanchis Herba, Desertliving Cistanche 181
154. 율초(율草) Humuli Herba, Humulus Herb 182
155. 은시호(銀柴胡) Gypsophilae Radix, Gypsophila Root 182
156. 은행엽(銀杏葉) Ginkgo Folium, Ginkgo Leaf, 백과(白果) Ginkgonis Semen, Ginkgo Seed 183
157. 음양곽(淫羊藿) Epimedii Herba, Epimedium Herb 184
158. 의이인(薏苡仁) Coicis Semen, Coix Seed 185
159. 익모초(益母草) Leonuri Herba, Leonurus Herb 185
160. 인도사목(印度蛇木) Rauwolfiae Radix, Rauwolfia Root 186
161. 인동(忍冬) Lonicerae Folium, Lonicera Leaf 187
162. 인삼(人蔘) Ginseng Radix, Ginseng 188
163. 인진호(茵蔯蒿) Artemisiae Capillaris Herba, Artemisia Capillaris Herb 188
164. 자근(紫根) Lithospermi Radix, Lithospermum Root 189
165. 자완(紫莞) Asteris Radix, Aster Root 190
166. 자화지정(紫花地丁) Violae Herba, Viola Herb 191
167. 작약(芍藥) Paeoniae Radix, Paeony Root 193
168. 저령(猪苓) Polyporus, Chuling 194
169. 전호(前胡) Peucedani Radix, Peucedani Root 194
170. 절패모(浙貝母) Fritillariae Thunbergii Bulbus, Fritillaria Thunbergii Bulb 195
171. 접골목(接骨木) Sambuci Lignum, Sambucus Stem & Twig 196
172. 정류(檉柳) Tamaricis Ramulus, Tamarix Twig & Leaf 197
173. 정향(丁香) Syzygii Flos, Syzygium Flower 198
174. 조구등(釣鉤藤) Uncariae Ramulus Et Uncus, Gambir Plant 199
175. 종대황(種大黃) Rhei Undulati Rhizoma, Undulatum Rhubarb 200
176. 죽력(竹瀝) Bambusae Caulis In Liquamen, Phllostachys Liquid, 죽여(竹茹) Bambusae Caulis In Taeniam, Phllostachys Taenia 200
177. 지부자(地膚子) Kochiae Fructus, Kochia Fruit 202
178. 지유(地楡) Sanguisorbae Radix, Sanguisorba Root 202
179. 진교(秦교) Gentianae Macrophyllae Radix, Gentiana Macrophella Root 203
180. 진피(陳皮) Citri Unshii Pericarpium, Citrus Unshiu Peel, 청피(靑皮) Citrii Unshiu Immaturi Pericarpium, Citrii Unshiu Immature Peel 204
181. 진피(秦皮) Fraxini Cortex, Fraxinus Twig & Bark 205
182. 질려자(蒺藜子) Tribuli Fructus, Tribulus Fruit 206
183. 차전자(車前子) Plantaginis Semen, Plantago Seed 207
184. 창이자(蒼耳子) Xanthii Fructus, Xanthium Fruit 211
185. 천골(川骨) Nupharis Rhizoma, Nuphar Rhizome 212
186. 천남성(天南星) Arisaematis Rhizoma, Arisaema Rhizome 212
187. 천문동(天門冬) Asparagi Tuber, Asparagus Tuber 213
188. 천오(川烏) Aconiti Tuber, Aconitum Tuber 214
189. 천초근(茜草根) Rubiae Radix, Rubia Root 215
190. 천패모(川貝母) Bulbus Fritillariae Cirrhosae, Fritillaria Bulb 216
191. 청상자(靑箱子) Celosiae Semen, Celosia Seed 217
192. 청호(靑蒿) Artemisiae Apiaceae Herba, Artemisiae Herb 218
193. 초두구(草豆구) Alpiniae Katsumadaii Semen, Alpina Katsumadai Seed 218
194. 촉규화(蜀葵花) Althaeae Flos, Althaea Flower 219
195. 측백엽(側柏葉) Thujae Orientalis Folium, Thuja Leaf 220
196. 치자(梔子) Gardeniae Fructus, Garden Fruit 221
197. 침향(沈香) Aquilariae Lignum, Aquilaria Lumber 221
198. 택사(澤瀉) Alismatis Rhizoma, Alisma Rhizome 222
199. 토복령(土茯苓) Smilacis Rhizoma, Smilax Rhizome 223
200. 토사자(菟絲子) Cuscutae Semen, Cuscuta Seed 224
201. 파극천(巴戟天) Morindae Radix, Morinda Root 225
202. 판람근(板藍根) Isatidis Radix, Isatis Root 227
203. 패란(佩蘭) Eupatorii Herba, Eupatorium Herb 227
204. 패장(敗醬) Patriniae Radix, Patrinia Root 228
205. 편축(萹蓄) Polygoni Avicularis Herba, Polygonum Aviculare Herb 229
206. 포공영(蒲公英) Taraxaci Herba, Dandelion 230
207. 포황(蒲黃) Typhae Pollen, Cat-tail 232
208. 피마자(蓖麻子) Ricini Semen, Ricinus Seed 233
209. 필발(畢撥) Piperis Longi Fructus, Piper Longum Fruit 235
210. 필징가(蓽澄茄) Cubebae Fructus, Cubeba Fruit 236
211. 하고초(夏枯草) Prunellae Spica, Prunrlla Spike 237
212. 한련초(旱蓮草) Ecliptae Herba, Eclipta Herb 237
213. 합환피(合歡皮) Albizziae Cortex, Albizzia Bark 239
214. 해송자(海松子) Pini Koraiensis Semen, Pinus Koraiensis Seed 240
215. 행인(杏仁) Armeniacae Semen, Apricot Kernel 241
216. 향부자(香附子) Cyperi Rhizoma, Cyperus Rhizome 242
217. 향유(香유) Elsholtziae Herba, Elsholtzia Herb 244
218. 현삼(玄參) Scrophulariae Radix, Scrophularia Root 245
219. 현호색(玄胡索) Corydalis Tuber, Corydalis Tuber 246
220. 형개(荊芥) Schizonepetae Spica, Schizonepeta Spike 247
221. 호도(胡挑) Jumlandis Semen, Juglans Seed 248
222. 호로파(葫蘆巴) Trigonellae Semen, Trigonella Seed 249
223. 호미카 마전(馬錢) Stryhchni Semen, Nux Vomica 249
224. 호장근(虎杖根) Polygoni Cuspidati Radix, Polygonum Cuspidatum Root & Rhizome 250
225. 호황련(胡黃蓮) Picrorrhizae Rhizoma, Picrorrhiza Rhizome 251
226. 화피(樺皮) Betulae Cortex, Betula Bark 252
227. 황금(黃芩) Scutellariae Radix, Scutellaria Root 253
228. 황기(黃耆) Astragali Radix, Astragalus Root 254
229. 황련(黃連) Coptidis Rhizoma, Coptis Rhizome 255
230. 황정(黃精) Polygonati Rhizoma, Polygonatum Rhizome 256
231. 회향(茴香) Foeniculi Fructus, Fennel Fruit 258
232. 후박(厚朴) Magnoliae Cortex, Magnolia Bark 259
233. 후추(胡椒) Piperis Nigri Fructus, Black pepper 259
234. 훤초근(萱草根) Hemerocallidis Radix et Rhizoma, Hemerocallis Root et Rhizome 261
235. 흑지마(黑芝麻) Sesami Semen, Sesamum Seed 261
IV. 고찰 263
1. 지리적 분포 특징 263
1) 아시아 263
2) 유럽 265
3) 아프리카 266
4) 아메리카 267
5) 오세아니아 268
2. 한의학과 민족 전통의학의 약물의 활용 269
1) 약용부위와 효능, 적응증이 유사한 약물들 269
2) 약용부위와 효능, 적응증이 상이한 약물들 270
V. 결론 272
참고문헌 273
ABSTRACT 278